Dorobek filmowy Krzysztofa Kieślowskiego jest dobrze znany wielu kinomanom. Co jednak ciekawe, sam autor jest zwykle kojarzony z zupełnie innymi filmami w Polsce niż za granicą. Rodzima widownia i ludzie kina zdają się pamiętać go głównie za najbardziej dziś doceniany Przypadek (1981) z Bogusławem Lindą oraz arcydzieło Kina Moralnego Niepokoju, autotematycznego Amatora (1979) z Jerzym Stuhrem.
Z kolei zagraniczni komentatorzy przeważnie wspominają z zachwytem jego późniejsze, koprodukowane między innymi z Francuzami utwory – trylogię Trzy kolory (1993-1994) oraz Podwójne życie Weroniki (1991). Nierzadko przywołują oni także Dekalog (1988), będący ważnym punktem na drodze do międzynarodowej kariery Kieślowskiego oraz świadectwem jego sprawności reżyserskiej w ramach rozmaitych gatunków filmowych. Większości umyka przy tym być może najciekawsze a zdecydowanie najmniej znane oblicze tego autora – oblicze dokumentalisty. Dokumentalisty, który w krótkometrażówce trwającej kilkanaście minut potrafił zawrzeć uniwersalną prawdę o ludzkim życiu, czyniąc to bez łopatologicznego komentarza zza kadru czy tanich emocjonalnych chwytów. Jednym z takich filmów jest właśnie Siedem kobiet w różnym wieku (1978).
Siedem kobiet – jeden żywot?
Kieślowski pokazuje tu kolejno siedem krótkich epizodów rozgrywających się w kolejnych dniach tygodnia (co istotne, od czwartku do środy), z których każdy koncentruje się na losach wybranej baletnicy. Każda z nich jest w innym wieku oraz na odmiennym etapie kariery. Zaczynamy więc od małej dziewczynki stawiającej swoje pierwsze kroki na sali treningowej, w segmencie niedzielnym obserwujemy triumf dojrzałej tancerki na scenie, kończymy zaś na starszej, pozbawionej młodzieńczej sprawności instruktorce baletu, wprowadzającej w tę dyscyplinę swoje małe uczennice.
Choć już sam tytuł dokumentu oznajmia, ilu bohaterek będzie dotyczył film Kieślowskiego, jako widownia odbieramy następujące po sobie sekwencje jako kolejne etapy kariery tej samej osoby. Do przyjęcia takiej perspektywy wyraźnie skłania nie tylko kompozycja utworu, ale i dobór tancerek o zbliżonej aparycji. Widzimy tu zatem wkraczanie jednostki w nową dyscyplinę, jej nieprawdopodobną determinację i fizyczny wysiłek, chwilowy triumf, okres osłabienia i zepchnięcia na drugi plan, finalnie zaś powrót do punktu wyjścia – już nie w roli początkującej adeptki, a doświadczonej edukatorki, przekazującej innym swoją wiedzę i umiejętności. Kieślowski bez upiększeń, ale też nie bez podziwu, ukazuje życie tancerki baletowej jako drogę pokonywaną z determinacją, oddaniem i pasją do uprawianej sztuki – drogę, w trakcie której relatywnie krótki okres sukcesu na scenie musi zostać poprzedzony nieprzeciętnym wysiłkiem i cierpliwością.
Film (niestety) o każdym
Oczywiście opisana próba uchwycenia w filmie domyślnej ścieżki kariery baletnicy jest obciążona ryzykiem pewnej generalizacji ludzkiego losu, nie znajdując odniesienia np. do sytuacji osoby będącej ofiarą poważnej kontuzji czy dobrowolnie rezygnującej z baletu na którymś z ukazywanych w filmie etapów. Poza tym jednak dzieło Kieślowskiego – dzięki doskonałości autorskiego konceptu oraz perfekcji montażu – pozwoliło w syntetycznym ujęciu przedstawić nie tylko koleje losu tancerki baletowej, ale też…dowolnej osoby. Film bowiem bez problemu można odczytywać jako obraz uniwersalnych zjawisk i procesów, którym podlega każdy z nas, takich jak cykliczność ludzkiego życia, konieczność poświęcenia dla osiągnięcia celu czy nieuniknione etapy jednostkowych wzlotów i upadków. I choć tu również indywidualne losy będą się od siebie różnić, żadnemu z nas nie uda się uchronić od tak fantastycznie ukazanego w Siedmiu kobietach w różnym wieku działania czasu – determinowanego przezeń przemijania, starzenia się i stopniowej utraty sił. Sęk w tym, aby z tą świadomością nie popadać w defetyzm czy zniechęcenie, a lepiej zrozumieć i zaakceptować etap, na którym sami się aktualnie znajdujemy.
Źródła:
– 1001 filmów, które musisz zobaczyć, red. Steven Jay Schneider, tłum. Krzysztof Krzyżanowski, Jerzy Nowak, Patrycja Zarawska, Poznań: Elipsa, 2015.
– 12 filmów na 120-lecie kina, https://muzeumkinematografii.pl/12-filmow-na-120-lecie-kina/ [dostęp: 15.02.2024].
– Grodź Iwona, TANIEC i FANTOM LADY…? Artystka i taniec. Kilka uwag na marginesie dokumentu „Siedem kobiet w różnym wieku” (1978) Krzysztofa Kieślowskiego, https://ch.ahe.lodz.pl/sites/default/files/ch_18_09ig.pdf [dostęp: 31.08.2024].
– KIEŚLOWSKI DOKUMENTALNY I Oleszczyk o Kieślowskim – odc. 2 „Siedem kobiet w różnym wieku”, https://www.youtube.com/watch?v=DCrKkftuLS4 [31.08.2024].
– Sajewicz Natalia, „Siedem kobiet w różnym wieku”, reż. Krzysztof Kieślowski, https://culture.pl/pl/dzielo/siedem-kobiet-w-roznym-wieku-rez-krzysztof-kieslowski [dostęp: 31.08.2024].
źródła zdjęć :Źródło: Siedem kobiet w różnym wieku – Krzysztof Kieślowski, Dokument Cyfrowo, http://www.dokumentcyfrowo.pl/kategorie/portret/siedem-kobiet-w-roznym-wieku.html#:~:text=Opis%20filmu,wieloznaczeniowy%20portret%20%C5%BCycia%20jednej%20kobiety. [dostęp: 31.08.2024].
